BARINMA VE BAKIMI :
Çinçilla, barındırılması da bakımı da çok kolay ve ucuz olan bir hayvandır. Çinçillalar 4 dişi 1 erkekten oluşan poligami bir aile sisteminde ( İSTENİRSE DİŞİ SAYISI AZALTILABİLİR ) özel alaşımlı telden yapılmış kafeslerde barınırlar, dışarıya salınmazlar.
KAFESLER
Bu kafes bir koridor aracılığıyla birbirine bağlanmış 4 bağımsız dişi odasından, kum küveti, yemlik, suluk gibi aksamlardan oluşmaktadır.Özel galvanizli ve puntasız olarak imal edilen tellerden oluşturulan kafes yaklaşık 30x50x170 ebadında olup yan yana veya üst üste konulabilir. Hayvanların tel üstünde durması üretici açısından temiz bir bakım olarak önerilir ancak çinçilla talaş üzerinde kendini daha iyi hisseder. Ama bu durumda üretici daha sık temizlik yapmalıdır.Dişi çinçillaların boyunlarına diğer kısımlara geçememesi için şeffaf sert plastikten yapılmış özel boyun halkası takılır.Erkeğin böyle bir sorunu yoktur.O dilediği yere dilediği zaman gider,dilediği dişinin yanında yem yer,kum banyosu yapar.Zira onun ayrı bir odası yoktur.
Talaş: Kafes tavalarına serilen talaş temiz, kuru ve doğal kokusunda olmalı, içerisinde izmarit, boya, sünger, kağıt vb. cisimler olmamalıdır. Sereceğiniz talaş kesinlikle çıralı olmamalı ve rutubetsiz bir ortamda saklanmalıdır. Çinçilla yetişebilirse talaşı ağzına alıp kemirir. Ama yemez, talaş kemirmesi endişe verecek bir durum değildir. Çinçillaların tavalarındaki talaşlar en az haftada bir değiştirilmelidir.Ayrıca talaş konulurken tepsinin altına bir gazete parçası konması tepsinin kullanım süresini uzatacağı gibi sizin de daha rahat temizlik yapmanızı sağlayacaktır.
DİŞİ BOYUN HALKASI:
Kafeste bir dişinin kullanım alanı yaklaşık 33x25x50 cm2’lik bir odadır. Rahatça dönüp dolaşması için bu oda genişliği idealdir. Daha dar bir ortamda hayvan ne kadar iyi bakılırsa bakılsın hasta (özellikle kabız ve stres )olmasının önüne geçilemez.
Hayvanların göz kontrolü ve alt temizliğinin rahatça yapılabilmesi için kafeslerin yerden en az 30 cm yükseklikte olması tavsiye edilmektedir. Hayvanlar tel üstünde barınsalar bile tepsilerine hem kokuyu önlemesi hem de temiz bir ortam yaratması için talaş konur.
Çinçilla çok temiz bir hayvandır. Etrafının ve kafesinin de aynı olmasını ister. Düzenli olarak temizliğin yapılması sırasında üreticisini takip eder ve bakıcısına minnet duyarak ödüllendirir. Temiz bir ortamda üremeyi bir vazife addeder ve bakıcısının yüzünü güldürmeyi kendine borç bilir. Kafesler yılda en az bir defa dezenfekte edilmelidir. Bunun için çamaşır suyu karıştırılmış suyla fırçalamak gerekir. Hayvanın en çok kullandığı yemlik, suluk, geçit kapağı ve kumluğu daha sık (Ayda 1 defa) deterjanlı suya batırılmış bez veya fırça ile temizlenmeli ve mikroplardan arındırılmalıdır. Su içtiği biberonun ucu ayda bir kez kaynatılmalıdır. Günlük göz kontrollerinde kafes kenarında kalan tüy, yonca vb. alınarak temizlenmelidir
KAFES AKSAMLARI :
Yemlik
Suluk
Kumluk
Sürgü Tepsi
Kumluk Üst Kapağı
Geçit Kapağı
Kapı Yayı
Kapı Menteşesi
Tepsi Üstü Tel (26×18)
Sicil Kartı Yuvası
ÖRNEK AİLE KAFESİ :
Resimdeki kafes 2+1 yani yarım ailenin kafesidir.Kafesler yerleştirilirken duvarlardan 20-30 cm. kadar uzakta olmalıdır. Çünkü duvardaki nem veya mantar hayvanların hastalanmasına neden olabilir.
Çinçillalar yemlerini elleri ile alıp yerler (zira tırnakları yoktur) sularını da emme yöntemi ile içerler.Üreticinin çinçilla üretimi ile ilgili tüm ekipmanları CAN-SAY üretim merkezi tarafından karşılanır.
YİYECEKLER:
ÖZEL PELET CHİNCHİLLA YEMİ:
Çinçilla ot obur bir memelidir. Kendi kategorisindeki hayvanlar (Tavşan-Sincap) ile mukayese edildiğinde bağırsak sistemi ve uzunluğu oldukça değişim gösterir. Şöyle ki; çinçilla yaklaşık 300 cm.lik bir bağırsak ve dolaşım sistemi uzunluğuna sahiptir.Bu da demektir ki, yedirilecek besinlerin kıvamında ve kararında olması gerekmektedir.
Bu nedenle üretimde dikkat edilecek en önemli hususlardan bir tanesi yem ve yemleme miktarıdır. Çinçilla yemi pelet olarak kullanılmaktadır.
Çinçillanın yem tüketimi hayvan başına günlük 25-30 gram arası olup,bir çinçillanın aylık yem masrafı takribi 1-Euro civarındadır.
Çinçilla yeminin içeriğinde; vitaminler ve mineraller ile zenginleştirilmiş ana maddeler vardır. Bu yemin dışındaki herhangi bir hayvan yem sindirim bozukluklarına, doğumların gecikmesine ve en sonunda kısırlığa yol açabilir.Doğumlardaki kürk kalitesi, iki veya üç nesil sonra bozulmaya başlayıp düzeltilmesi çok uzun zaman alan bir sorun olarak ortaya çıkacaktır. Doğru ve özel bir çinçilla yemi ile üretime başlamak ve devam etmek üreticinin yüzünün gülmesi demektir. Yemi yanlış yerde saklamak, fazla alıp depo etmek yemin özelliğinin kaybolmasına neden olur. Rutubetli ve kütlenmiş olan yemi vermek hayvanı ölüme kadar götürür.Yem temiz,serin,direkt güneş ışığı almayan,nemsiz ortamlarda, duvara dayatılmadan ve aralıklı olarak birkaç adet kalın çıta üzerine konularak muhafaza edilmelidir.Lütfen yem konusuna titizlik gösteriniz.
ÖZEL ÇİNÇİLLA PELET YEMİ’NİN GENEL İÇERİĞİ
Ana Maddeler
% 18 Rohprotein + %9 Rohasche + %0.8 Methionin + Cystin + %16 Rohfaser + %3 rohfeet + %1 Calcium + %0.7 Pphosphor + %0.2 Natrium.
Ek Maddeler
Vit.A 30.000 IE+Vit.O 35.000 IE+Vit.E 80 Mg.+Vit.B 1230 Mcg.+ Biotin 180 Mcg
+ Flavophospholipol I4 Mg.+Vit.B1 2.5 Mg.+Vit.B2 10 Mg.+Vit.K3 7.5 Mg.
Bile§im Maddeleri:
Yulaf +Yeşil un +Mineral +Malt +Kepek+Mısır+Arpa +Kesik süt tozu+ Melas.
Tüm dünyada ve CAN-SAY Üretim Merkezinde ticari amaçla üretilen, satılan
“LANİGERA” tipi çinçillaların ana besin kaynağı “özel pelet çinçilla yemi”dir. Yukarıda bahsedilen(bileşim maddeleri) besinler ise onun daha iyi ve sağlıklı olması için verilen yan besinlerdir.Yan besinler ucuz ancak tek başına hiçbir zaman yeterli değildir.”Yem” bölümünde sunulan formülden de anlaşılacağı üzere “özel pelet çinçilla yemi” içinde birçok vitamin,mineral ve özel madde bulunmaktadır.”Lanigera” tipi çinçillalar 1923 yılından beri vahşi doğada yaşamamaktadır.Yani doğal yaşamı dolayısıyla doğal şekilde beslenmeyi unutmuşlardır.”Chinchilla Lanigera”nın sadece yulaf,kepek,mısır,arpa gibi gıdaların karışımlarını hiçbir işleme gerek olmaksızın,içine herhangi bir mineral veya vitamin koymayıp PELET YEM haline getirmeksizin beslenmesi halinde,önceleri bir değişiklik göze çarpmamasına karşın,daha sonraları görülen, kürkte kalitesizleşme ve bozukluk,kanibalizm (kürk yeme hastalığı) stres,yediği gıdalardan geçen mantar,küf,hormon,zirai ilaç gibi maddelerin neden olduğu zehirlenmeler,düşük yapma alışkanlığı,saldırganlık, dışkıda ve vücut salgılarında kötü koku, güç doğum, vajinal akıntı, kabızlık, ishal, bağırsak gazı nedeniyle ölümler(zira sindirim ve boşaltım sistemi uzunluğu yaklaşık 3 metredir) ve en kötüsü nedensiz yavru ve hamile ölümleridir.Sırf yemin maliyetini daha aşağılara çekmek için,özel pelet çinçilla yemi yerine yukarıda belirttiğimiz gıdaları karıştırarak veren üretici, bir süre maliyeti düşürdüğü için memnun kalır ancak sonrası tek kelime ile hüsrandır.Zira üretemez,ürettiğini de kalitesizlikten dolayı satamaz.
“Çinçilla lanigera” dan elde edilen bu muhteşem kürk,şöhretini ve bu ticari değerini onun için özel olarak hazırlanan “özel pelet çinçilla yemi” ne borçludur .
“Lanigera” tipine benzeyen ancak kürk kalitesi olarak ondan kat kat düşük değere sahip olan “COSTİNA” tipi çinçillalar ise, rahatlıkla yulaf,kepek,arpa gibi besinlerin karıştırılmış halleri ile de beslenebilir.Hatta bu tip, verilirse yeşil ot dahi yiyebilir.Vahşi yaşamdan kopmamış olan “costina” tipi çinçillalar “ lanigera” ya nazaran daha gaddar,daha besili,yüksek ısıya,yüksek neme,yem değişikliklerine daha dayanıklıdır.En önemli eksisi, kürkünün ticari değerinin hemen hemen hiç olmamasıdır.
İncelendiğinde görülecektir ki,belli başlı tüm Dünya Chinchilla Üretim Merkezleri, üretimlerini “özel pelet çinçilla yemi” ile gerçekleştirmektedirler.Ancak “costina” tipi çinçilla üretenler diğer yolla beslenme yapmaktadır.Çünkü zaten postu değerli olmayan “costina” tipi için pelet yem kullanmak,yem maliyetini yükselteceğinden diğer yol olan arpa,buğday gibi besinleri karıştırarak hayvanlara yedirmek daha akıllıcadır.
Yonca:
Ana besin olarak verilen özel çinçilla yemi dışında ağız tatlandırıcı olarak verilen yonca, bağırsakların ve sindirim organlarının yumuşaması ve hazım kolaylığı açısından verilmesi gereken bir besin çeşididir. Ancak verimi artırıcı olabilmesi için doğru oranda ve biçimde kullanılması gerekmektedir. Yoncanın çok iyi kurumuş, saplı ve yapraklı olması, rutubetsiz bir yerde muhafaza edilmesi gerekir. Naylon ve plastik torbada tutulan tozlu, kütlenmiş yoncayı hayvana yedirmek ona zehir vermekle eş değerdir. Size tavsiye edilen miktardan az veya çok verilen yonca kabız ve ishale neden olur.
Su :
Çinçillaya verilen su taze ve temiz olmalıdır. Hayvanlara verilen suyun kaynatılması, içindeki kireç ve klor oranını yok ettiğinden tavsiye edilmez. Su arıtma cihazlarından süzülen, pınardan, çeşmeden alınan ancak insanların içebilecekleri nitelikte olan suların kullanılması gerekmektedir.
Şişelerdeki suların her gün değişmesi ve taze su konulması hayvanların semizliği demektir. Su biberonları ayda bir kez mutlaka kaynatılmalıdır. Çinçillaların ileride çoğalmasıyla zaman tasarrufu amacıyla otomatik sulama sistemi takılabilir. Bunun için merkezimizde gerekli tüm ekipmanlar mevcuttur. Üreticimizin talebi halinde çok kısa sürede uygulamaya konulabilir.
Çinçilla günde 20 gr. civarında (Mevsimine ve gebelik durumuna bağlı + – 10 gr.) su içmelidir. Bu oranda su içmeyen hayvanda problem vardır. ileride açıklanacak tedavi usulleri uygulanmalıdır.
Ekmek :
Fındık büyüklüğünde kübik şekilde kesilen ve fırında kızartılmış peksimet setliğinde ekmek verilebilir. Kendi halinde ve güneşte kurutulmuş ekmek parçaları kesinlikle verilmemelidir. Unutulmamalıdır ki; beslenme düzeni çinçillaları şişmanlatmak amacı taşımamaktadır. O nedenle verilecek miktarlara titizlikle uyulması gerekir. Sadece beslenme programındaki günler ekmek verilmelidir.
Kuşburnu:
Beslenme programında belirtilen günler 3-4 adet orta büyüklükte kuşburnu C vitamini ihtiyacı için gereklidir. Ağız tatlandırıcı olarak verildiği unutulmadan aşırı miktarda verilen kuşburnu bağırsak paraziti oluşmasına sebep olabilir. Verilen kuşburnu tamamen kurutulmuş olmalı nemden ve tozdan arındırılmış olarak kullanılmalıdır.
Elma:
Haftada 1 gün orta büyüklükteki bir elmanın 1/8 oranında her bir hayvana çekirdekli ve kabuklu olarak verilmelidir. Elmanın ekşi olmamasına dikkat edilmelidir. Elma özellikle doğumdan önce ve sonra kati suretle verilmelidir.
Karışım Ot :
Doğada bulunan baharat, çiçek, tohum, yaprak, kök, meyve ve kabuklardan harmanlanan bu bitki armonisi çinçillanın hastalıklara direncini artırmakla beraber kolay doğum yapması ve döl verimini artırıcı etkisi ile en iyi besinlerden başta gelenidir. Haftada 2 kez 1 ‘er yemek kaşığı kuru ve rutubetsiz olarak verilmelidir.
CHİNCHİLLA KUMU:
Çinçillalar her gün bakım zamanında düzenli olarak kum banyosu yapmalıdır. Mütemadiyen aynı saatte yapılan bakım hayvanların şartlı reflekse göre hareketlerini düzenlemelerini sağlayacak stres ortamını yok eder. Kum küvetlerini mutlaka yemleme işleminden önce açınız. Çünkü yem verdikten sonra hayvan yemini, yoncayı küvete taşıyabilir. Bu da kumun vaktinden önce kirlenmesine ve telef olmasına neden olur. Çinçilla kumu “Blue Cloud” (Mavi Bulut) adıyla anılan çok özel maddelerden ve ilaçlardan harmanlanan geçirgenliği mükemmel, kıl köklerine işleyen ve bakteri tutmayan bir kumdur. Çinçillanın ana ürünü kürk olduğuna göre en çok üzerinde durulması gereken konu kürkün mükemmel hale gelmesidir. Bunu da ancak düzenli kum banyosu ile sağlayabilirsiniz.
Size verilen kum kesinlikle kuru bir ortamda tutulmalı ve gerektiği kadar küvetlere konulmalıdır. Her hayvan mutlaka kendi kumunu kullanmalı, başka küvete girmemelidir. Küvetteki kum her ay düzenli olarak elenmeli ve 1 kaşık mantar ilacı ilave edilerek kullanılmalıdır. Azalan kum miktarı kadar kum ilavesi ihmal edilmemelidir. Küvetteki kum miktarı tabandan 4-5 cm. yüksekliğe ulaşmalıdır. Yeteri kadar kum banyosu yapamamış hayvanın tüyleri yapışır ve derideki fazla yağları atamaz. Dolayısıyla kürk değeri düşer.
Çinçillalar çok temiz ve hijyeni seven hayvanlardır. Kürklerini kendileri temizlerler Yavrular anneden başka kafese ayrıldıklarında hemen annenin kumu elenmelidir.Bu yapılmaz ise,hastalıklara davetiye çıkarılmış olur. Kirlenmiş kumda hayvanın derisi sararmaya başlar ve rahatsızlık kaçınılmaz olur. Bir de dikkat edilmesi gereken çok önemli husus yeni doğum yapan dişi ve yavruları 10 gün süreyle kesinlikle kum banyosuna girmemelidir. Periyodunda ve yeterince (ortalama 15 dakika) kum banyosu yapan çinçilla yağlanmaz ve pırıl pırıl temiz bir kürke sahip olur.